Празнуване на Лазаровден в Българската библиотека „Христо Ботев”

Лазаровден се празнува в предпоследната събота преди Великден. С него започва отбелязването на най-големия християнсаи празник. Най-хубавата библейска история е възкресението на Лазар, последното чудо, с което Иисус показва бъдещето си Възкресение. Станало чудо, когато Иисус казал: „Лазаре, стани!”, умрелият Лазар е възкръснал и излязъл от гроба.

Лазаровата събота е един от най-драматичните, поетични и символични проолетни народни обичаи. Още през постите младите моми и момичета, които се наричат лазарки, започват да се готвят за лазаруването, като се групират по възраст. Облечени празнично, лазарките обикалят къщите в събота от обяд и в неделя до обяд, като влизат във всяка къща и пеят песен за всеки член от семейството. Играят несключено лазарско хоро. Стопаните ги даряват с яйца, които една от лазарките слага в кошничка.

В неделя, на Цветница (или Връбница) след Лазаровден, лазарувалите момичета изпълняват обичая КУМИЧЕНЕ. Те отиват на реката и пускат венчета от върба. Чието венче излезе най-напред, тази мома става кумица, кръстница. Привечер на Връбница се играе за последен път лазарско хоро. Това е първо сключено хоро след Великденските пости. Дотогава, в събота, на площада лазарките изиграват ритуалното си хоро, наречено «буенец», хванати в дълга редица (разтворено хоро). Момите се подреждат по ръст (бой), като най-високата мома е начело. Тя държи в ръцете си тояга. Следобед лазарките се събират пак, да се надпяват. Пеят специални «лазарски» песни.

БУЕНЧЕ

Тропай, тропай, буенче, Лазаре!

На юнашко дворище, Лазаре!

На юнашко дворище, Лазаре!

Шити чехли разтропвай, Лазаре!

Шити чехли разтропвай, Лазаре!

Пъстри рокли раздрусвай, Лазаре!

Пъстри рокли раздрусвай, Лазаре!

Бели кърпи развявай, Лазаре!

Бели кърпи развявай, Лазаре!

Извади, бульо, едно яйчице!

Извади, бульо, едно яйчице!

Да подариш на Лазар Лазаре!

Днес, на 28 април 2024 година, в Българската библиотека „Христо Ботев” в Кишинев се проведе традиционният български празник „Лазаровден”. Участниците на празника представиха фолклорния обред „Лазаруване”, в който участват лазарки — момичета от начално и средно училище. Те представиха обредните танци и песни, с които се прославя Светият Лазар и неговото възкръсване. Изпълнителките на ритуала бяха ученички от Неделното българско училище (преп. Надежда Рацеева)  и участниците на Етнофолклорния ансамбъл „Въгленче” (рък. Анна Пагур). Празникът се състоя от две част.

В първата част момичетата, облечени в народни носии, изпяха лазарски песни и изпълниха обредни танци. Като награда те получиха пресни яйца (ще ги красяват на Великден), бомбони, ябълки и пари.

Втората част на ритуала продължи на брега на реката, която протича недалеч от библиотеката, на брега на река Бик. Всички лазарки — ученичките от Българското неделно училище (преп. Надежда Рацеева) и участничките на етнофолклорния ансамбъл „Въгленче” (рък. Анна Пагур) — изпълниха за пореден път забравената вече традиция „Кумичкване”. По тази традиция лазарките хвърлиха във водата своите венчета от върба, като всяко венче беше украсено от всяка лазарка по особен начин, за да се опознава. Следяха чие венче ще изплува първо. Тази година първо изплува венчето на Ирина Греку, която стана „Кумица”. Според традицията всички лазарки й отдадоха особена почит. На Великден те всички трябва да й отидат на гости.

Според другата традиция, която съществува като автентична в село Тараклия, Кантемирски район, „Кумицата” се избира по жребий. За да определят, на кого ще се падне да стане Кумица, момичетата хващат по ред „кобилицата” (тоягата) отдолу нагоре. Чията ръка ще е горната, тя ще бъде Кумица. Този път според жребия Кумица стана Лиза Арнаут.

                                             Nadejda Cara, dr. conf., Biblioteca „Hristo Botev”

Посиделки или Етномахала

Все мы с детства знаем форму проведения досуга под названием — посиделки. Это вечер, обычно в осенне-зимнее время, когда определенная группа людей собирается для интересного и полезного времяпровождения. Наиболее характерны посиделки для восточных и южных славян. Обычно посиделки проводились для женских работ: прядение, кулинария, вязание и тому подобное, и являлись видом сельской взаимопомощи. Но также это было своего рода местным концертом, так как работа всегда сопровождалась исполнением песен, частушек, народных баллад. А новое для нас слово — этномагала, пришло к нам из болгарского обихода и предполагает район или часть населенного пункта, жителями которого являются люди одной национальности, в нашем случае — болгары. Посиделки, организованные руководителем этноансамбля болгарской песни „Въгленче” („Уголек”) Анной Ивановной Пагур под названием — Етномахала, прошли в Библиотеке „Христо Ботев” г. Кишинева 17 октября текущего года и стали настоящим осенним празднеством, одетым в болгарский наряд. Начну с того, что форма этого мероприятия имеет глубокие исторические корни в биографии самой Анны Ивановны, около 40 лет тому назад на ее малой родине в селе Плопь Кантемирского района регулярно проводились встречи-вечера с интересной программой, где старшие делились нажитым опытом и умением во всех домашних искусствах с молодежью, будь то приготовление яств, плетение кружев, вышивание орнаментом народных блуз и многое другое, присущее культуре и традициям бессарабских болгар. Работа спорилась и в каждом процессе помогала хорошая песня, так как на протяжении всего вечера исполнялся богатый репертуар народных и современных эстрадных песен, тогда их знали множество. Как известно „нам песня строить и жить помогает”, с песней дружней и слаженней работается, а на душе становится легко и приятно.

            Реконструкция такого мероприятия прошла в стенах нашей Библиотеки. Зал был заблаговременно красиво украшен предметами и утварью болгарского национального быта. Хозяюшки позаботились о пышных пирогах и вкусных соленьях, наши гости из южных районов угощали всех блюдами типичными для болгарского юга Бессарабии. Также привезли прялку и веретено, а к ним в придачу шерсть для переработки, чтобы каждый желающий мог освоить процесс, давно позабытый горожанами. Самым главным событием вечера был концерт, исполнялись песни на разных языках и это было просто здорово, а еще делились воспоминаниями своего детства, юности. Атмосфера праздника была чудесной, очень душевной, с ноткой ностальгии в хорошем смысле. Гостей с юга привез сам примар г. Кантемир г-н Роман Чубачук, он тепло отнесся к идее подобных встреч в городе, заявил о своей горячей поддержке в дальнейшей организации мероприятий. Со словами приветствия обратился к присутствующим председатель Центра этнокультурного развития „MIR” г-н Юрий Максимов, который выразил мысль о добрососедстве и сближении всех народов, живущих под солнечным небом Молдовы.

Larisa Barabaș, șef sector Biblioteca „Hristo Botev”

Festivalul Republican al Etniilor

https://bibliobotev.wordpress.com/wp-content/uploads/2019/09/d094d0bed0bad183d0bcd0b5d0bdd182-microsoft-word-festivalul-2.docx

2-2

Duminică, 15 septembrie curent, Grădina Publică „Ștefan cel Mare și Sfânt” a găzduit un eveniment deosebit de important pentru timpurile tulburătoare de astăzi – tradiționalul Festivalul Etnocultural cu genericul „Unitate prin diversitate”, ediția a XVIII-cea. Etniile ce conviețuiesc pe teritoriul țării noastre de sute de ani diferă prin cultură, tradiții, limba vorbită, dar toate împreună constituie un singur popor – poporul moldovenesc. În cadrul Festivalului fiecare comunitate etnică s-a străduit să demonstreze tot ce are mai valoros din cultura, portul, tradițiile și obiceiurile naționale. Pe lângă toate acestea, Festivalul de obicei aduce și multă culoare, cântec, joc și voie bună.

Biblioteca „Hristo Botev”, alături de partenerii săi fideli – Ambasada Republicii Bulgaria în Republica Moldova, Societatea Ştiinţifică a Bulgariştilor din Republica Moldova, Asociaţia „Българска община”, Societatea Bulgară „Възраждане”, Asociaţia bulgarilor în Chişinău, Ansamblul etnofolcloric „Въгленче” – a participat la acest eveniment cu o expoziție de cărți intitulată „Bulgarii basarabeni despre ei înșiși” care furnizează celor interesați o amplă informație despre istoria, cultura, tradițiile și obiceiurile naționale ale bulgarilor basarabeni, precum și cu o expoziție de broderii confecționate în stil național bulgar. Discuții înflăcărate  a generat cartea „Bulgarii din Republica Moldova”, autor dr. în istorie Ivan Zabunov, imaginile impresionante din carte au trezit la bulgarii basarabeni numeroase amintiri și emoții profunde. Membrii comunității bulgare au prezentat de asemenea bucate tradiționale bulgare prin care și-au demonstrat arta culinară națională,  o expoziție de figuri sculptate în lemn care au atras  atenția publicului vizitator.

Experiența de ani de zile a demonstrat că Festivalul Republican al Etniilor este  o frumoasă sărbătoare, cu adevărat o sărbătoare a prieteniei dintre comunitățile etnice ce contribuie la consolidarea societății noastre și îmbogățește tezaurul nostru cultural.

                                                                 Lidia CÎSSA, bibliotecar

Бабинден — национальный праздник

     Этот праздник пришел с незапамятных языческих времен и по сей день отмечается женской половиной с большим энтузиазмом. Он посвящен повивальным бабкам или женщинам зрелого возраста, помогавшим в старину при родах. Обычно воспринимается как своеобразный женский ответ многочисленным «мужским» праздникам календарного года.

           Рано утром к старухе-акушерке идут женщины, чьи дети в возрасте от 1 до 3 годов. Там во дворе, под фруктовым деревом проводится ритуал «умывания рук». Молодые женщины, которые захватили с собой из дому ведерко с чистой водой, мыло и новое полотенце, поливают повивальной бабке, чтобы та помыла руки, а потом подают ей полотенце, которое она принимает в дар (еще в дар повивальной бабке приносится одежда, полотно — все это кладут ей на правое плечо). При этом ритуале старуха старается поднять как можно больше брызг кверху с наговором, чтобы ребенок женщины бегал, прыгал и был всегда здоров. Со своей стороны старуха тоже дарит матерям детские носочки и рубашечки, а если с матерью пришел и ребеночек, то она завязывает ему на руку монетку или фигурку лошадки сплетенными нитками (красной и белой).

            В этот день все женщины собираются на обед к повивальной бабке. Каждая приносит с собой вино, ракию, вареную курицу и обрядовый хлеб и при входе в дом целует хозяйке руку. За столом все веселятся, шутят, разговоры почти всегда исполнены сексуальным подтекстом. Сама повивальная бабка иногда проводит ритуалы, которые должны помочь женщинам иметь больше детей. На это застолье мужчинам вход воспрещен, но в определенный момент они являются в дом старухи, переодетые волами с рогами, с заранее приготовленным ковшом или тележкой, забирают старуху, заталкивают ее в ковш или сажают на тележку и везут ее на реку, где купают в воде. Это обрядовое купание повивальной бабки делается для того, чтобы в новом году она была здоровой и сильной. Праздник заканчивается вечером весельем и танцами на площади.

       Отметили этот замечательный праздник и болгарки Кишинева. В Библиотеке «Христо Ботев», которая стала весьма привлекательным местом города для местных болгар, развернулись сценки ритуального проведения праздника со всеми сопутствующими атрибутами; бабкой-повитухой, специальным священнодейством для всех женщин, застольем, где были представлены блюда национальной кухни. Было интересно и весело, особенно для всех тех, кто впервые присутствовал на данном празднестве.

                                                                                             Сост.: Барабаш Л.

 

Muzica și poezia — balsam pentru sufletul omului

     Iarna își urmează cursul său firesc: când ninge frumos din cer cu steluțe de cristal, înălțând troiene pe drumuri, când podoaba argintie se topește brusc, lăsându-ne triști, iar soarele ștrengar ne zâmbește și ne îmbrățișază ca primăvara, când se lasă ger care ne pișcă de obraji până la lacrimi, iar vântul ne bate de parcă ne ceartă… și apoi începe totul de la început. Deci când suntem veseli, când devenim posomorâți, ca urmare a devierii timpului și a diverselor evenimente din viața noastră. Și aici apare întrebarea: ce ne poate consola mai bine în orice situații? Vă asigur că melodiile și versurile îndrăgite care sunt, pe bună dreptate, ca un balsam tămăduitor pentru sufletul omului — ne scot din starea de stres, ne salvează de singurătate și durere, ne relaxează și ne dăm seama că, ca și cărțile, ne sunt cei mai buni  prieteni .

   Cine prietenește cu cântecul și poezia, se spune, nu poate fi om rău și noi, dorind să avem în preajmă doar oameni buni, creativi, optimiști, pășim cu cântecul prin viață și îndemnăm toți utilizatorii noștri să facă la fel. Muzica apropie oamenii, îi unește. Aceasta o confirmă și Seara literar-muzicală cu genericul «Melodii de suflet în toiul iernii / Душевни песни през зимата» care s-a desfășurat în cadrul Serviciului «Българско огнище» în data de 5 februarie curent la Biblioteca «Hristo Botev». La activitate și-au demonstrat măiestria Ansamblul etnofolcloric
«Въгленче», conducător artistic Ana Pagur, care a fost și moderatoare,  Ansamblul «Славянские гусли», soliștii Liubov Burlaca, umoristul Gheoghe Țurcan, Nadejda Mazur, Ivan Kostenko și alții.  La serată au fost invitați toți utilizatorii noștri doritori și mai ales melomanii de muzică lirică, de romanțe și cântece folclorice. Oaspeții muzicieni de asemenea sunt utilizatori ai bibliotecii noastre care adesea evoluează cu concerte în sala de lectură a bibliotecii  ce se transformă pentru  două — trei ore într-o sală de concert și teatru. În cadrul programului au răsunat melodii populare și mai puțin populare în diverse limbi — în română, bulgară, rusă, ucraineană, spaniolă. Pot zice că a fost o seară a prieteniei dintre reprezentanții  diferitor popoare, ce a supraviețuit în pofida tuturor dificultăților din viața noastră socială.

      Prin mesajele sale, buchetul de melodii și versuri interpretate la activitate cultivă la oameni dragostea față de viață care este frumoasă, minunată totuși, dacă stăm să ne gândim bine, față de plaiul natal și alte plaiuri, față de oamenii ce ne înconjoară, față de cele mai dragi ființe — mama, tata, copiii, alte rude, ne insuflă respect față de cele mai sacre sentimente omenești — iubire, sinceritate, fidelitate, bucuria de a trăi și  de a crea. Dansurile vesele care de asemenea au fost incluse în program au încins și mai mult atmosfera, au mai adăugat o doză de căldură, veselie, optimism și entuziasm. Cu siguranță, toți participanții la seara muzical-literară au plecat acasă satisfăcuți și bine dispuși. Am rămas cu dorința de a organiza și alte întruniri prietenești de acest gen întrețesute cu melodii și versuri de calitate care parcă ne îndeamnă: Hai să dăm mână cu mănă!

                                                Lidia Cîssa, bibliotecară